टर्की भूकम्पमा व्यापक जनधनको क्षति, चिसोका कारण उद्धार कार्यमा कठिनाई

काठमाडौँ — टर्की र सिरियाको सीमामा केन्द्रविन्दु भएर सोमबारबिहानगएको शक्तिशालीभूकम्पमा परी ज्यानगुमाउनेको संख्यापाँचहजार नाघेको छ । भूकम्पका कारण घाइते अधिकाशंको अवस्थागम्भीर रहेको छ भने अध्याधिकचिसोका कारण उद्धार कार्यमानिकै कठिनाइ भईरहेको छ । सिरिया र टर्कीको सिमानामाहिजो गएको शक्तिशालीभूकम्पमाहजारौको मृत्यु भएको छ ।सिरियाको एलेप्पो, हामा, लाटाकिया र टार्टसमा बढी क्षतिपुगेको छ। यो भूकम्प यस क्षेत्रमा १ सयवर्षयताकै ठूलो भएको बताइएको छ ।

भूकम्पपछि दर्जनौं परकम्पगएको टर्कीको प्रकोप तथाआपतकालीनव्यवस्थापनप्राधिकरणले जनाएको छ । भूकम्पमायति धेरैको मृत्यु हुनु निकै अकल्पनीयथियो ।पहिलो भूकम्पको केही घण्टाको अन्तरमात्यहाँ दोस्रो झटका आयो जुननिकै ठुलो झट्का थियो । आधिकारिक स्तरमा७.८ म्याग्निच्युडको भूकम्पलाई धेरै विनाशकारी श्रेणीमा राखिएको हुन्छ । युनिभर्सिटी कलेज लन्डनका जोखिमतथाप्रकोप न्यूनीकरण संस्थानकाप्रमुखप्रोफेसर जोआनाफाउरे वाकरका अनुसार कुनै पनिवर्षमाआएकाविनाशकारी भूकम्पलाई यदि हेर्ने हो भने पछिल्लो १० वर्षमा यो तीव्रताकादुई वटा र त्यसअघिको दशकमाचार भूकम्पदर्ता गरिएका छन् ।

यो त्यस्तो क्षेत्र हो जहाँविगत २०० वर्षदेखि कुनै ठुलो भूकम्पवात्यस्तो खतरनाक सङ्केत थिएन । त्यसैले भूकम्पको धक्काआउने क्षेत्रको तुलनामात्यहाँतयारी कमथियो ।भूकम्पको धक्कामानिसहरू घरभित्र सुतिरहेका बेलाआएको हुदाँनित्यहाँ धेरै मानिसहरुको मृत्यु भएको हो । दक्षिणी टर्की र विशेष गरी सिरियामाआवासीयपूर्वाधारहरू दुर्भाग्यवश धेरै टाढा छन् त्यसैले नित्यहाँजीवनबचाउनकालागि राहत र उद्धारमा ठुलो निर्भरता छ । जिउँदो मानिसलाई बचाउने हिसाबले अर्को २४ घण्टा निकै महत्त्वपूर्ण रहेको छ भने ४८ घण्टापछि जीवितमानिस भेटिने सम्भावनानिकै कम हुन्छ ।

भूकम्पबाट व्यापकजनधनको क्षति भएपछि विश्वका नेताहरूले शोक व्यक्तगर्दै सहयोगकालागि अग्रसर भएका छन् । हजारौं मानिसको ज्यान गएपछि उद्धार कार्यमा सहयोग गर्न दर्जनौं देश र संस्थाहरूले प्रस्ताव गरेका छन्।यसैबीच, उद्धारकर्ताहरूले चिसो र अँध्यारोमाबाँचेकाहरूलाई खोज्न रातभर कामजारी राखे किनभने हिउँ र चिसोले उद्धार कार्यमाबाधा पु¥याउने हुदाँ मृतकको सङ्ख्या अझै बढ्न सक्ने सम्भावना रहेको छ । जाडो मौसमले उनीहरूको तैनाथीमाबाधा पु¥याइरहेको प्रस्टसँग देखिएको छ । करिब ५५ वटा हेलिकप्टरले आपतकालीन सहायता ढुवानीका लागि १५४ वटा उडेको र करिब ८५ ट्रकले खाद्यान्नवितरण गरेकोे विभिन्न संचार माध्यमहरुले जनाएका छन् ।

मौसमीअवस्था जटिलहुदाँ उद्धार टोलीहरूलाई निकै गाह्रो थियो । भूकम्पगएको २४ घण्टाभन्दा बढी समयपछि पनिबाँचेकाहरूलाई भग्नावशेषबाट बाहिर निकाल्ने कामभइरहेको छ। बाँचेकाहरुलाई उद्धारकर्ताहरूले स्ट्रेचरमादैडादौड गरेर एम्बुलेन्समा लगेको विभिन्न संचारमाध्यमहरुलाई प्रत्यक्ष प्रसारण गरिरहेको छ । मानिसहरू चिच्याएर भाग्दानिहावामाधुलोको थुप्रोले उद्धारकर्ताहरू र बाँचेकाहरूकालागि विश्वासघाती अवस्थाहरू सिर्जना गरेको छ । खराब मौसमका कारण हेलिकप्टरहरू उडान गर्न असमर्थ रहेको टर्कीका स्वास्थ्यमन्त्रीफहरेटिन कोकाले उल्लेख गरेका छन् । मौसम र प्रकोपको मात्राले सहायता टोलीहरूलाई प्रभावित क्षेत्रमापुग्नचुनौतीथपिदिएको छ ।

अन्तर्राष्ट्रिय समुदायले टर्की र सिरियालाई सहायताप्रदानगर्न द्रुत गतिमाअगाडि बढेको छ । खाना, औषधि र कम्बलहरू सहित इराक र इरानबाट सहायताबोकेका विमानहरू सिरियाको दोमास्कस अन्तर्राष्ट्रिय विमानस्थलमापुगेको, सिरियालीसरकारी मिडिया सानाले जनाएको छ। जापानले देशको विपद् राहत उद्धार टोली टर्कीमा पठाउने घोषणा ग¥यो र सोमबार राति, दुई भारतीयविपद् राहत टोलीमध्ये पहिलो कुकुर टोली र चिकित्सा सामग्रीलिएर टर्की प्रस्थानग¥यो। पाकिस्तानले पनिक्षतिग्रस्त देशमादुई खोज र उद्धार टोलीहरू पठाएको छ, जबकि अष्ट्रेलिया र न्यूजील्याण्डले मानवीय सहायताकालागि कोष प्रतिबद्ध गरेका छन्।

युरोपेली संघले आफ्नो संकट प्रतिक्रिया संयन्त्र सक्रियगर्यो, जबकि संयुक्त राज्यले टर्कीमादुई खोज र उद्धार एकाइहरू पठाउने बताएको छ। प्यालेस्टिनी नागरिक रक्षा र चिकित्सा टोलीपनि उद्धार कार्यमा मद्दत गर्न टर्की र सिरिया पठाइनेछ। यसैबीच ३००भन्दा बढी रुसी सैनिकहरू भग्नावशेष सफागर्दै खोज र उद्धार कार्यमा मद्दत गरिरहेका छन् । रुस सिरियामा सक्रियविदेशीशक्तिहो र रुसी राष्ट्रपति भ्लादिमिर पुटिनले लामो समयदेखि सिरियाली राष्ट्रपति बसर अल–असदसँग गठबन्धन गरेका छन्।संयुक्त राष्ट्र संघको मानवीयमामिला समन्वयकार्यालयले संयुक्त राष्ट्र संघको विपद् मूल्याङ्कनतथा समन्वय, अन्तर्राष्ट्रिय खोज तथा उद्धार सल्लाहकार समूह र डब्ल्यूएचओको आपतकालीनचिकित्सा टोलीको आपतकालीनप्रतिक्रिया टोलीहरू पठाइएको जनाएको छ ।