अर्थनीति

नाम मात्रैका अर्थमन्त्री, भाषण र काम नमिल्दा अर्थतन्त्र अहिलेसम्मकै टाट, श्रीलंकाको बाटोमा देश (भिडियोसहित)


काठमाडौँ – अर्थ मन्त्रालयको नेतृत्व सम्हालेपछि मन्त्री जनार्दन शर्माले हरेक महिना १० प्रतिशत पुँजीगत खर्च गर्ने लक्ष्य लिएका थिए । तर त्यसको लक्ष्य पुरा हुने कुनै संकेतसम्म देखिएको छैन । बरु आर्थिक रुपले देश टाट पल्टिने दिशामा उन्मुख छ ।

आजभन्दा करिब ६ महिना अघि असार २९ मा प्रधानमन्त्री शेरबहादुर देउवासँगैसँगै अर्थमन्त्रीको जिम्मेवारी लिएका जनार्दन शर्माले भनेका थिए ‘कति गरीब भएर बस्नु, अब केही समयभित्रै समृद्धिको जग बसाल्ने हो ।’

समृद्धिकै लागि जग बसाल्छु भनेर शर्माले उद्घोष गरेपछि विगतको कामलाई हेरेर धेरैले पत्याएका पनि थिए । तर आधा बर्ष वित्यो उनले बसालेको जग कता बसिरहेको छ, त्यसको त कुनै आधार देखिएको छैन । बरु देश आर्थिक रुपले धरासायी बनेको छ ।

शर्माकै पालामा बजेट निर्माणको ७० बर्षे इतिहासमा देश पहिलोपटक आर्थिक सटडाउनमा गयो । गैरकानुनी आर्जनलाई बल पुग्ने गरि आयस्रोत नखुलाई लगानी गर्न पाउने व्यवस्था गरे । सुधारका धेरै कुरा भाषणमा बोले तर तथ्यमा सुधारको संकेत नै देखिएन । विहिबारमात्रै सार्वजनिक नेपाल राष्ट्र बैंकको वित्तिय विवरणले पछिल्लो पाँच महिनाको आर्थिक अवस्था एकपछिअर्काे संकटग्रस्त बनेको तथ्यांक सार्वजनिक गरेको छ । ५ महिनाको अवधिमा ४५ अर्बले बढेर १ सय ९५ अर्ब शोधनान्तर घाटा भएको छ ।

विदेशी मुद्रा सञ्चिती पौने २ खर्बले कमी आएको छ । चालु खाता ३ खर्ब ६९ करोडले घाटामा छ । व्यापार घाटा ५४.७ प्रतिशतले वृद्धि भई ७३५ अर्ब ४९ करोड पुगेको छ । मृल्यवृद्धि ७ प्रतिशतले बढेर पाँच बर्षयताकै उच्चविन्दुमा छ ।

अर्थमन्त्री शर्माले हरेक महिना १० प्रतिशतका दरले खर्च गर्दै पुँजीगत खर्च ४० प्रतिशत पु¥याउने पूर्व उद्घोष गरेका थिए । तर तथ्यले करिब ९.५५ प्रतिशतमात्रै खर्च भएको देखाउँछ । महामारी लगायतका विषयमा राज्यले ठुलो लगानी गर्नुपर्नेछ । खोपमा उस्तै लगानी चाहिएको छ । बैंकहरुमा उत्तिकै तरलता छ । ठुला आयोजना तुष पल्टाएर विकास खर्चसमेत गर्न नसक्ने अवस्थामा शर्मा अर्थमन्त्री नै छन् । यहाँ एउटा मन्त्री सफल हुने नहुने मात्रै नभएर सिंगो जनताको जीवनस्तरमाथि प्रश्न उठिरहेको छ ।

केही समय अघि श्रीलंकाको हालत यही अवस्थाको थियो । विदेश ऋण र ढुकुटी रित्तिएपछि अहिले आर्थिक संकटकाल चलिरहेको छ । कर्मचारीलाई तलब खुवाउने पैसासमेत नभएपछि अन्य देशसँग हात फिजाएर माग्नु परिरहेको छ । हाम्रो देशका अर्थमन्त्रीले समेत देशलाई कुनदिन श्रीलंकाकै अवस्थामा पु¥याउने हो चिन्ता पैदा भएको छ ।