काठमाडौँ— सरकारले एकैपटक छिमेकी मुलुक भारत सहित ११ देशका राजदुतहरु फिर्ता बोलाएको छ। सत्ता समिकरण फेरबदलको बाझिटा विदेश मामिलामा पुगेको छ । राजनीतिक अस्थिरताले अस्थिर र गिजोलिएको कुटनीतिक क्षेत्र फेरी एकपटक फेरिएको सत्ता समिकरणको चंगुलमा परेको छ ।
प्रधानमन्त्री पुष्पकमल दाहाल प्रचण्ड आइतवार छिमेकी मुलुक भारत जाँदैछन । भर्खरै सम्पन्न लोकसभा निर्वाचनको नतिजा सार्वजनिक भएसँगै एनडिएन गठबन्धनको भरथेगमा तेस्रो पटक सताको राजकाज सम्हालन लागेका भारतीय प्रधानमन्त्री नरेन्द्र मोदीको सपथ ग्रहण समारोहमा सहभागी हुन प्रचण्ड दिल्ली दौडिन लागेका हुन् ।
तर विडम्बना प्रधानमन्त्री प्रचण्ड भारत ओर्लिदा नि.वर्तमान राजदुतले उनको स्वागत गर्नेछन् । प्रचण्डले भारत भ्रमणको समूखमा भारतका लागि नेपाली राजदूत डा.शंकर शर्मालाई फिर्ता बोलाएकाछन् । सत्ताको दाउपेचमा प्रधानमन्त्रीले सामान्य कुटनीतिक सुजबुझमा ख्याल नराख्दा उनि एक्ला हुँदैछन् । भलै नेपालबाट टोली लिएर भारत गएपनि समकक्षी प्रधानमन्त्री मोदीसंगको भेटवार्ता र दुई देशबीचको कुटनितीक संम्वादका लागि चाजो मिलाउने काम राजदूतकै तहबाट हुन्थो तर प्रचण्डले फिर्ता बोलाएर जिम्मेवारी खोसेकाले पद विहिन निर्वतमान राजदूतको भूमिका औपचारीकतामुखी मात्रै हुनेछ । फिर्ती सूचीमा परेका शर्मालाई प्रधानमन्त्री प्रचण्डको भारत भ्रमणमा सहभागी हुने वा नहुने भन्ने नैतिक संकट परेको छ ।
कारण सरकारले एक साता कुर्न समेत चाहेन । कति जिम्मेवार बन्ने नैतिक प्रश्न भए पनि सरकारको यो निर्णयले भने आलोचित बनेको छ । सरकारले एकैपटक फिर्ता बोलाएका राजदुतहरुमा अमेरिकाका लागि नेपाली राजदुत प्राध्यापक डाक्टर श्रीधर खत्री,बेलायतका लागि ज्ञान चन्द्र आचार्य सहित ११ मुलुकका राजदुतहरु छन् । राजदुत फिर्ता बोलाउने निर्णय विवाद र आलोचित बनेपछि सरकारले यसलाई अन्तराष्ट्रिय चलन भएको भन्दै रेडिमेट जवाफ दिएर पन्छिएको छ।
सत्तामा राजनीतिक दल फेर्न साथ हतार हतार राजदुतहरु फेर्ने चलन पुरानै अभ्यास हो ।
कुटनीतिक दृष्टिले आफैमा गहन विषय भए पनि यसतर्फ नेतृत्व जिम्मेवार बन्न सकेको छैन । अरुले गर्दा गाली गर्ने आफ्नो पालामा तालि ठोक्ने प्रवृती हाबी छ ।
। राष्ट्रिय राजनीतिमा अहिले यहि दृश्य दोहोरिएको मात्र हो । राजदुत फिर्ताको विषयमा प्रतिपक्ष नेपाली कांग्रेसका नेताहरुले विरोध जनाएका छन् । कांग्रेस नेता शेखर कोइरालाले सरकारको उक्त निर्णयमाथी प्रश्न उठाएका छन । भने सत्तारुढ दलहरु विरोधको भारी अरुलाई बोकाएर आफु चोखिने दाउपेच कायम छ । कांग्रेस र जसपा कोटामा परेका राजदुतहरु फिर्ता बोलाएर आफ्नो कार्यकर्ता भर्ती गराउन सहमत भएका एमाले अध्यक्ष के.पी शर्मा ओलीले यसवारे आफु अनविज्ञ रहेको जवाफ आफैमा लज्जास्पद छ ।
राजदुत फिर्ता बोलाउने जस्तो महत्वपूर्ण विषयमा बालुवाटार र बालकोट को तजविज र सहमति विना यो निर्णय असम्भव प्राय छ । प्रचण्ड ओलीको डिजाईनमै आफ्नो पार्टीका कुन नेतालाई कहाँ सेटल गर्ने कित्ता क्लियर गरेर मिलेमतोमै राजदुतहरु फिर्ता गरीएको हो । तर पानी माथिको ओभान हुन अनविज्ञताको नाटक आफैमा अर्को लज्जाबोध हो । नेतृत्वको यो केटौली प्रवृत्तिले नेपालको परराष्ट्र मामिला नै कमजोर हुँदै गएको छ ।
एकै पटक ११ मुलुक राजदुत विहिन बनेको छ । राजदूत फिर्ता बोलाएसँगै राजनीतिक भागवण्डाको रस्साकस्सी सुरु नै भईसकेका छन । नयाँ भनिएको रास्वपाले पनि ढोक्सा थाप्न सुरु गरेको छ । भागबण्डामा सबै भन्दा पहिला भाग थाप्न पुग्नेमा अहिले रास्वपा सबैभन्दा अगाडी छ । राजदूत फिर्ता भई नसक्दै रास्वपाको यो चरित्रले नयाँको नाममा खरानी धस्नेहरु भन्ने तथ्यमा बल पु¥याएको छ । कुटनीतिक ज्ञान दक्षता क्षमता भन्दा पनि भागवण्डाकै बलमा राजदुत नियुक्ती नियुक्त भई जानेहरूलाई सत्तारुढ गठबन्धनमा फेरबदल हुनेबित्तिकै फिर्ता बोलाउने केटौली प्रवृत्तिले विश्व समुदायमा नेपालको विश्वसनीयता झन झन कमजोर बन्दै गएको छ भने पठाइएका राजदूतको ओझ समेत घट्दो छ ।
प्रतिक्रिया